KUNST: DE KUNST VAN VERKOPEN

Hierna een verhelderend artikel uit 'De Standaard' van 8 mei 2010 over de duistere kanten van 'nieuwemediakunst' en van 'hedendaagse kunst' in het algemeen en over de interactieve verhouding tussen Kunst & Geld in het bijzonder.

Hieruit blijkt nog eens overduidelijk dat de 'kenners', promotoren en verhandelaars van 'hedendaagse kunst' niet willen maar ook niet kunnen zeggen wat 'hedendaagse kunst' eigenlijk is en op welke valabele criteria ze zich kunnen steunen om het ene als 'kunst' te erkennen en marchandeerbaar te verklaren en het andere niet.
Eén van die 'kunstkenners', directeur BAM, komt niet verder dan schaamteloos beweren dat "nieuwemediakunstwerken van de toeschouwer vaak verlangen dat hij iets doet"
Alsof alles en iedereen die je ontmoet en je uitnodigt om 'iets te doen' nieuwemediakunst zou kunnen zijn. Awel, dan heb ik zonder het te beseffen al zeer veel 'nieuwemediakunstwerken' ontmoet die van mij verlangden 'iets te doen' en die ik na ermee 'iets te hebben gedaan' uit handen heb laten gaan, niet wetende dat het eigenlijk 'nieuwemediakunstwerken' waren. Een fortuin aan kunstwaarde heb ik zo verspeeld, verdomme toch...

Ik herhaal het nog eens: in doorsnee zijn die 'kunstkenners' deftig uitziende charlatans of charmante bedriegers, zand-in-de-ogen-strooiers, rotslechte 'politiekers' en dat wil heden ten dage wél iets zeggen.

De gewone (Gentse) man die aan 'nieuwemediakunst' ook geen bal, geen fluit heeft, vat het bondig en krachtig poëtisch machtig zó samen:  "GELD, 'T ES AL DA TELT"
Hij heeft gelijk, overschot van gelijk.

___________________________________________________________________

DE KUNSTENAAR VAN DE TOEKOMST DOET HET DIGITAAL


zaterdag 08 mei 2010Auteur: Sarah Vankersschaever , Kristof Hoefkens

"Het knettert in de kunstwereld: temidden van de boomende nieuwe mediakunsten maakt geluidskunst furore. Is de kunstenaar van de toekomst een computerprogrammeur? Of is er nog hoop voor de man met doek en penseel?


‘Is dit ook kunst?', vraagt een koter aan zijn moeder terwijl hij naar een vochtigheidsmeter in een hoek van de tentoonstellingsruimte in de Gentse Zebrastraat wijst. De vrouw aarzelt te lang. Ze moet nu wel toegeven dat ze het ook niet goed weet.

Je kunt het de twee moeilijk kwalijk nemen: met de intrede van nieuwe mediakunst durft kunst er al eens anders uit te zien dan wat we doorgaans aan een museummuur zien hangen. Penselen worden vervangen door klavieren, verf door bits en bytes en termen als ‘impressionisme' en ‘expressionisme' door ‘internet art', ‘cyberart', ‘electronic art' of ‘tradigital art'. Door Engels, kortom.

Er lijken evenveel kunstvormen binnen de nieuwe mediakunst als er kunstwerken zijn. Geen wonder dat het overkomt als een knetterend moeras waar je liever niet in verdwaalt. En toch is nieuwe mediakunst een van de meest toegankelijke kunstvormen die er zijn: je hoeft geen kaartje te kopen om het werk te bezichtigen, je hoeft je zelfs niet te verplaatsen voor een tentoonstelling en — over een stijgende marktwaarde gesproken — je kunt vaak zelf aan het kunstwerk deelnemen.

We geven een voorbeeld. De Amerikaanse kunstenaar Ken Goldberg maakte het online werk Memento mori, te bezichtigen via de site mementomori-0.net. Sinds 1997 zie je op het zwarte scherm een witte curve verschijnen die de metingen van een seismograaf in de Hayward-breukzone van Californië weergeeft. De titel verwijst naar de constante dreiging van een aardbeving in het drukbevolkte gebied. Et voilà, je hoeft dus alleen maar je computer tot leven te brengen om een streepje kunst in je huiskamer te halen. En zo zijn er tal van voorbeelden.

Definitie

Ouders of leraars die jongeren willen bijbrengen wat nieuwemediakunst is, staan voor een aantal moeilijkheden. Een definitie bijvoorbeeld. De Amerikaanse critica Rachel Greene, de auteur van het boek Internet art, siddert als we er haar één vragen. ‘Kunstenaars gebruiken televisie-, computer- en zelfs biotechnologie om mediakunst te maken. De nieuwemediakunst is zo rijk en probeert zo'n ongelofelijk breed publiek te bereiken door met media uit ons dagelijkse leven te werken (zoals internet), dat we ze moeilijk kunnen vernauwen tot een aantal kenmerken.'

Dirk De Wit, directeur van het Instituut voor beeldende, audiovisuele en mediakunst (Bam), kent het probleem. ‘We hebben het geprobeerd, maar intussen hebben we het opgegeven om naar een duidelijke omschrijving te zoeken.' Toch is één kenmerk voor hem ontzettend belangrijk.

‘Nieuwemediakunstwerken verlangen vaak van de toeschouwer dat hij iets doet. En dus is deze nieuwemediakunst niet alleen interactief maar ook procesmatig: het is zelden een afgewerkt product, want het verandert voortdurend door toedoen van de gebruikers. Denk maar aan kunst op basis van videospelletjes.'

Een genre dat de laatste jaren furore maakt, is geluidskunst. Daarbij moet je, de naam zegt het zelf, vooral luisteren. In het centrum voor hedendaagse kunst Netwerk loopt momenteel Musik für Barbaren und Klassiker. En in het Kunstplatform Zebrastraat kan je gaan kijken en luisteren naar Update_3 Body Sound. Philippe Van Cauteren van het Smak heeft het ook gemerkt: ‘Ik heb er voorbehoud bij, maar de interesse in geluidskunst is vandaag groter.' Toegankelijk is zo'n geluidskunst niet altijd, geeft ook Dirk De Wit toe: ‘We leven in een visuele cultuur, dus geluid is altijd moeilijker. Maar kunstenaars zijn zeer geïnteresseerd in geluid.'

Qua originaliteit zitten de nieuwe media alvast goed. ‘De mogelijkheden van nieuwemediakunst zijn even eindeloos als het internet zelf ', zegt Rachel Greene. De versie van Michaël Samyn klinkt zo: Het digitale is een taal, maar je moet wel nog altijd zelf het gedicht schrijven.'


Halfslachtig

Dat de mogelijkheden inderdaad eindeloos zijn, blijkt uit het eindeloze lijstje subgenres dat zich binnen de nieuwe mediakunst ontpopt: machinima, internet art, cyberperformance, hypertext fictie, tradigital art, fractal art, software art, en zo gaat het maar door.

Wie denkt dat nieuwemediakunst een ver-van-zijn-bed-show is, heeft het mis. De eerste nieuwe media doken immers op in het begin van de 19de eeuw met de fotografie. ‘Het is een constante in de kunstgeschiedenis', vertelt De Wit. Als er iets in ons leven verandert, verandert dat ook de kunst.' ‘Kunst gaat steeds op zoek naar nieuwe velden en materialen om te experimenteren.

En dan de hamvraag: of nieuwe media de traditionelere kunstvormen ooit zullen verdringen? Michaël Samyn, samen met Auriea Harvey het duo achter Tale of Tales, een studio die artistieke computerspellen ontwikkelt, moet hard lachen. ‘Daar geloof ik niet in. Het bijzondere aan deze kunst is dat ze zich via het internet rechtstreeks tot het publiek kan richten en dus de galerijen en musea kan overslaan. Dat maakt het genre zo democratisch. En zoals je door de kunstgeschiedenis heen altijd gezien hebt, vermengen nieuwe kunstvormen zich met de traditionele. Ze verdringen elkaar niet, ze werken samen.'

Ook de Vlaamse videokunstenaar David Claerbout maakt zich geen zorgen. ‘De andere kunsttakken zitten stevig in het zadel. Bovendien zal mediakunst nog een hele tijd een halfslachtig statuut hebben en ik weet niet of dat zal veranderen.'

Dat ‘halfslachtige statuut' van nieuwemediakunst heeft alles te maken met de aard van het beestje. Internetkunst is vluchtig en voor iedereen toegankelijk, en dus moeilijk verkoopbaar. Dat geldt ook voor virtuele kunst of kunst met hoogtechnologische snufjes. Niet interessant dus voor verzamelaars.

‘Kunstverzamelaars willen graag iets tastbaars voor hun geld', vertelt Michaël Samyn. ‘Dat is meteen ook het probleem van de marktwaarde van online kunst: hoe moet je zoiets verkopen? Dus bieden kunstenaars een limited edition van een aantal video's en dvd's aan of maken ze gesigneerde afdrukken.' Ken Goldberg verkocht bijvoorbeeld een originele versie van zijn Memento mori in een zilveren omhulsel. Maar of verzamelaars ooit veel geld zullen neertellen voor nieuwemediakunst...? "