KUNST? / ARTE? : BEYOND THE DOCUMENT / VOORBIJ HET DOCUMENT / MÁS ALLÁ DEL DOCUMENTO / AU-DELÀ DU DOCUMENT / AM DOKUMENT VORÜBER

Al wat van dicht of van ver iets met 'hedendaagse kunst' te maken heeft, wordt tegenwoordig steevast in de Engelse taal verpakt, alsof er op deze veeltalige aardkloot geen andere taal dan het Engels meer zou bestaan die dienstig kan zijn om onze gedachten en boodschappen in uit te drukken. Het zegt iets over de mate waarin het begrip 'hedendaagse kunst' staat voor mundiale afvlakking, uniformisering, standaardisering, massa consumptie, handel en commercie op grote schaal. Het Engels is trouwens altijd al de taal bij uitstek geweest van de mundiale handel, het grove geld en de commercie. Het is in die zin een duidelijk signaal dat 'hedendaagse kunst' niets meer is dan een product dat fictief geproduceerd, reëel gepromoot, verkocht en gekocht wordt. Het Engelse 'beyond the document' klinkt - zeker voor hen die het Engels niet als moedertaal hebben - ook een beetje 'exotisch', dwz vaag en mistig, 'artistiek' omzeggens, waardoor het bij de (niet Engelstalige) lezer niet altijd voldoende diep doordringt wat hiermee precies wordt bedoeld, wat men hiermee eigenlijk wil zeggen. Dit is geen toeval maar een bewust gekozen 'verdoezel' strategie die de inhoudelijke zwakte van het naar voor gebrachte standpunt moet maskeren. Korte, vlotjes in de mond liggende maar weinig zeggende Engelse zinnetjes lenen zich hier zeer gemakkelijk toe. Daarom noemt onderstaande Belgische 'artistieke manifestatie'  'BEYOND THE DOCUMENT' en niet 'voorbij het dokument / au-delà du document / am Dokument vorüber' of  'más allá del documento' of dezelfde gedachte uitgedrukt in één van de honderden andere mensentalen. Alleen al de Engelse titel geeft aan deze 'artistieke manifestatie' een bepaalde (mundiale) handelswaarde, maar ook niets méér dan dat.
Voor het overige komt de onderliggende gedachte aan deze artistiek bedoelde fotografie tentoonstelling neer op het uitvinden van het warm water mbt het wezen en de functies van het medium fotografie. Hoewel fotografie altijd dokumentair is en wezenlijk ook niets anders kan zijn, wordt hier gespeeld met het subtiele onderscheid dat er sinds de uitvinding en in de loop van de evolutie van het medium altijd al heeft bestaan tussen enerzijds de meer 'objectief' bedoelde informatieve / dokumentaire /archivarische / historische / didactisch-wetenschappelijke fotografie en anderzijds de meer 'subjectief' bedoelde vrije / vrijetijds- / gelegenheids- / reclame / mode / erotische / creatieve / creatief-therapeutische / 'kunst' fotografie. Naar de inhoud (het fotografisch beeld, de foto) is er geen enkel verschil tussen beide 'soorten' van fotografie, evenmin trouwens als er een wezenlijk verschil zou zijn tussen analoge 'gaatjescamera', papier-, koperplaat-, glas-, kunststof positief/negatief fotografie en electronische digitale sensor fotografie. Alleen naar het doel of de bedoeling van de fotograaf kan er een subjectief  relatief onderscheid worden gemaakt dat trouwens op geen enkele wijze in het beeld zelf, in de foto, materieel objectief  te onderscheiden is maar wel subjectief kan worden 'gelezen', uitgelegd of geïnterpreteerd, hetzij door de fotograaf of door een andere beschouwer van het fotografisch beeld. Nogmaals: de 'punctums' van Roland Barthes zitten niet reëel in de foto maar virtueel in de 'geest' van de fotograaf of de 'kijker'. Wat in onderstaande toelichting bij de tentoonstelling 'metaforisch-conceptuele vertellingen' wordt genoemd, zijn niets anders dan een hedendaags artistiekerig klinkende alternatieve benaming voor de virtuele 'punctums' van Roland Barthes.
Dit is het dus waar - zoals het hierna in de toelichting bij de 'artistieke manifestatie' BEYOND THE DOCUMENT wordt beschreven - de 'dunne scheidingslijn die tussen documentaire en kunstfotografie loopt' op neerkomt maar die er - in tegenstelling met wat in die toelichting wordt beweerd - niet enkel 'vandaag' loopt maar er altijd al heeft gelopen, sinds men fotografie 'fotografie' is gaan noemen, dwz sinds de uitvinding van technieken om optische (= zichtbaar licht straal) afbeeldingen van de 'werkelijkheid' op een materiële 'drager' te capteren, te fixeren en te reproduceren (laat ons zeggen vanaf +/- 1822 van de vorige eeuw).
Bijgevolg : niets nieuws onder de 'BEYOND THE DOCUMENT'- zon , geen open deuren die al niet eerder werden ingetrapt, geen warm water dat al niet eerder was uitgevonden.
De (veronder)stelling in onderstaande toelichting dat 'de kunstfotografie een documentair-maatschappelijk vernis heeft gekregen' is dan ook misleidend en fundamenteel onjuist. Precies het omgekeerde is gebeurd: het medium fotografie dat - naar zijn inhoud - wezenlijk niet anders was, is en kan zijn dan documentair-maatschappelijk heeft door de commercieel gestuurde recuperatie van het medium door de hedendaagse 'kunstsector' (waarbij ook de 'fotomusea' zich uit promotioneel-commercieel eigenbelang recentelijk hebben aangesloten) een héél dun en uiterst kwetsbaar laagje artistieke vernis gekregen. Weliswaar moet hierbij ook worden gezegd dat er een beweging gaande is waarbij - in het algemeen - wordt teruggekeerd naar de wezenlijke documentaire aard en de maatschappelijke functies van het medium fotografie. Dit is evenwel niet doordat er op de zogenaamde 'kunstfotografie' een laagje 'documentair-maatschappelijke' vernis zou worden geplakt maar wel juist doordat het uiterst dunnne laagje artistieke vernis dat de laatste decennia op het medium fotografie werd geplakt, beetje bij beetje aan het afpellen is. Dit hoort de op recuperatieve commercie en lucratief eigenbelang steunende 'kunstsector' natuurlijk niet graag en daarom draait men de 'dingen' en de feiten bewust misleidend om. Edoch, men draaie of kere het zoals men wil, zelfs Artistiek Geverniste Fotografie blijft hoe dan ook in wezen documentaire fotografie (een fotografisch document) en dit heeft op zich niets met 'kunst' te maken. Dé Vraag is en blijft natuurlijk wat 'kunst' en dus ook 'kunstfotografie' wezenlijk is of voorstelt? In onderstaande toelichting wordt met het niet omschreven begrip 'kunstfotografie' gespeeld en gejongleerd zoals een goochelaar dat doet met stokjes, balletjes, doekjes en sjaaltjes. Een staaltje van hedendaags zinsbegoochelend charlatanesk artistiek 'foulardisme'. Over hoe de heren curatoren van de 'kunstsector' het misleidend en onjuist onderscheid tussen 'documentaire fotografie' en 'kunstfotografie' proberen te maken en te verkopen zonder ook maar enige objectieve grond of verantwoording voor dit kunstig gemaakt 'onderscheid' te kunnen aangeven, kan U lezen via deze webschakel : VOORBIJ HET DOCUMENT
Het komt er eigenlijk op neer dat eender welk 'ding' geacht wordt 'kunst' te zijn voor zo ver de heren van de 'kunstsector' ook van oordeel zijn dat het 'ding' in kwestie 'kunst' mag, ja zelfs moet worden genoemd. Dit is een nog straffere truc dan de bijbelse vermenigvuldiging der bijbelse broden en vissen en de wonderbaarlijke verandering van aards water in hemelse wijn. 
Enkele van de door de heren curatoren tot 'kunstfotografie' gebombardeerde foto's bedekt met een door de heren curatoren virtueel aangebracht onzichtbaar laagje 'documentair-maatschappelijke vernis' kan u HIER BEWONDEREN. Het staat U uiteraard vrij om uw eigen ogen al dan niet te geloven. De gecreëerde 'meerwaarde' waarvan de heren curatoren in deze toelichting gewagen is geen eigenschap van het fotografisch geregistreerd 'document' noch een kwaliteit van de registrerende fotograaf maar een zichzelf genererende verdienste die exclusief op het artistiek conto van de decreterende 'kunstsector' moet worden geschreven. Het is zo dat de 'dingen' ook reëel lucratief rendabel kunnen worden.
Tot slot en niettegenstaande ik niets liever zou willen dan dat het medium fotografie zich volledig los maakt van de schijnwereld van de 'kunst' en zich bevrijdt uit de verstikkende, dodelijke omarming door de compleet dol draaiende en allesopslorpende commercieel geïnspireerde 'kunstsector', wil ik hier toch mijn sympathie en (voorwaardelijke) steun betuigen aan die fotografen die zich - weliswaar in meerdere of mindere mate gevangen binnen het verstikkende net(werk) van de 'kunstsector' - inspannen om uitdrukking te geven aan de wezenlijke documentaire aard en de maatschappelijke functies van het specifieke, autonome medium fotografie. Fotografe KARIN BORGHOUTS is er één van, niet in het minst omdat ze door het bewust inzetten van fotografische 'grootbeeldformaten' (onder meer de technische camera) een bijzonder documentair aspect van de 'dingen' belicht en benadrukt. Fotograaf NICK HANNES op wiens foto's de heren curatoren eveneens het onzinnige artistieke label 'beyond the document' hebben geplakt, documenteert naar eigen zeggen - volgens de informatie te lezen via deze webschakel -  bepaalde aspecten van de 'condition humaine'. Ja, laat dit nu precies dé maatschappelijke functie zijn waar het medium fotografie zich bij uitstek en uitstekend toe leent, zonder dat de fotograaf als 'kunstenaar' en zijn foto's als 'kunstwerken' hoeven te worden benoemd. De benamingen 'fotograaf' en 'foto's' volstaan hiervoor op zich perfect. Wat de heren curatoren aan zelf gecreëerde zogezegde 'meerwaarde' toevoegen is niets meer dan een artistiek kraam - zoals BOZAR - ter beschikking stellen en in mundiaal verhandelbaar Engels gestelde namen plakken op die 'dingen' waarvan zij - en alleen zij - oordelen en beslissen dat ze in hun (door de Gemeenschap gesubsidieerde) artistieke kramen kunnen passen en hierdoor - en alleen hierdoor - 'kunst' mogen worden genoemd. Met andere woorden, de heren curatoren bepalen niet alleen wie op welk moment 'kunstenaar' mag worden genoemd, ze bepalen ook wat op welk moment op welke plaats en onder welke voorwaarden een 'kunstwerk' mag worden genoemd. Dit is niet enkel pure schijn en bedrog, het is regelrechte zwendel, gefinancierd bovendien met geld van de gemeenschap. Dit is ver buiten de grenzen van minimaal ethisch besef en handelen, het is erover, 'beyond ethics' zou men ironisch kunnen tegenwerpen. Er zijn - buiten de hiervoor genoemde twee fotografen - in ons land ook nog andere fotografen die dezelfde documentair-maatschappelijke weg (selecteren en documenteren van en dus ook informeren over de 'condition humaine') volgen of (opnieuw) inslaan. Ik spoor ze op en geef ze met plezier een plaatsje in het milde relatieve licht van deze blog- schijnwerper, weg van de dodelijk verschroeiende schijn van de kunstzon van de 'kunstsector'.

www.bozar.be info@bozar.be BOZAR NEWSLETTER >> Abonnez-vous ici à notre newsletter. | Abonneer je hier op de nieuwsbrief. Vernissage | Vooropening : BEYOND THE DOCUMENT Photographes belges contemporains | Hedendaagse Belgische fotografen 28.06.2011 - 18:30 Palais des Beaux-Arts | Paleis voor Schone Kunsten, rue Ravensteinstraat 23, 1000 Bruxelles | Brussel Karin Borghouts, serie Interludium, 2009 Courtesy of the artist We hebben het genoegen u uit te nodigen op de vooropening van de tentoonstelling BEYOND THE DOCUMENT Hedendaagse Belgische fotografen op dinsdag 28 juni 2011 om 18.30 uur De tentoonstelling toont werk van 14 fotografen, op initiatief van BOZAR en de fotomusea van Antwerpen en Charleroi. Samen verkennen ze de dunne scheidingslijn die vandaag tussen documentaire fotografie en kunstfotografie loopt. De fotografie is sinds de jaren 80 definitief tot de kunstsector gaan behoren, maar heeft tegelijk nog nooit zo overvloedig geput uit de immense schatkamer van de fotojournalistiek als vandaag. Op die manier heeft de kunstfotografie een documentair-maatschappelijk vernis gekregen dat het document als drager versterkt. De Belgische fotografie ontsnapt niet aan die dubbelzinnigheid tussen documentaire inslag en metaforisch-conceptuele vertellingen. Beyond the Document biedt hierin een unieke inkijk, waarbij objectiviteit en subjectiviteit, fictie en werkelijkheid, reportage en concept, document en kunstwerk in hetzelfde beeld worden vermengd. Vincen Beeckman - Karin Borghouts - Thomas Chable - Bert Danckaert - Lara Dhondt - Gilbert Fastenaekens - Nick Hannes - Philippe Herbet - Jan Kempenaers - Chantal Maes - Christine Felten-Véronique Massinger - Arno Roncada - Herman van den Boom Curatoren: Xavier Canonne (Musée de la Photographie à Charleroi), Pool Andries (FotoMuseum Antwerpen), Frank Vanhaecke (BOZAR EXPO) Samenwerking: BOZAR EXPO, Musée de la Photographie de la Communauté française Wallonie-Bruxelles à Charleroi, FotoMuseum Provincie Antwerpen Indien u de opening wenst bij te wonen, gelieve u in te schrijven via het adres exhibition@bozar.be met de vermelding 'Photo' Nous avons le plaisir de vous inviter au vernissage de l'exposition BEYOND THE DOCUMENT Photographes belges contemporains le mardi 28 juin 2011 à 18h30 Cette exposition réunit 14 photographes à l’instigation de BOZAR et des musées de la photographie d’Anvers et de Charleroi. Ensemble, ils vont interroger la ligne de démarcation, ténue, qui sépare aujourd’hui la photographie documentaire de la photographie d’art. Il est un fait que la photographie, depuis les années ’80, s’est définitivement hissée au rang des arts plastiques, mais elle ne s’est jamais autant servie dans l’immense stock du photojournalisme. Ce vernis documentaire et sociétal ressort ainsi des photographies d’art et renforcent le document qui en est le support. La photographie belge n’échappe pas à cette ambiguïté entre trame documentaire et narrations métaphorique et conceptuelle. Beyond the Document en offre le cliché inédit, combinant sur un même support objectivité et subjectivité, fiction et réalité, reportage et concept, document et œuvre. Vincen Beeckman - Karin Borghouts - Thomas Chable - Bert Danckaert - Lara Dhondt - Gilbert Fastenaekens - Nick Hannes - Philippe Herbet - Jan Kempenaers - Chantal Maes - Christine Felten-Véronique Massinger - Arno Roncada - Herman van den Boom Commissaires: Xavier Canonne (Musée de la Photographie à Charleroi), Pool Andries (FotoMuseum Antwerpen), Frank Vanhaecke (BOZAR EXPO) Collaboration : BOZAR EXPO, Musée de la Photographie de la Communauté française Wallonie-Bruxelles à Charleroi, FotoMuseum Provincie Antwerpen Si vous souhaitez assister au vernissage, veuillez vous inscrire via l'adresse exhibition@bozar.be avec la mention 'Photo' De tentoonstelling is tot 15 september 2011 te bekijken. Er zullen vijf nieuwe foto's van mij te zien zijn op formaat 101 x 125 cm. Van harte welkom en tot ziens. Karin Borghouts Dank voor uw aandacht. Indien u geen berichten meer wenst te ontvangen, kunt u zich uitschrijven onderaan.