Ik had het reeds over 'bayerische Luft' maar de Gentse Feesten hebben in sommige aspecten ook een opvallend 'vanille smaakje' gekregen. Het is niet gemakkelijk om precies duidelijk te maken wat ik hiermee bedoel, maar ik probeer.
Vanille wordt in de doorsnee consumptie molen als een kunstmatige kleur- en smaakversterker gebruikt die andere harde of bittere ingrediënten verzacht. Vanille heeft iets zachts, soft, zoetig. Het heeft ook iets onbestemds, richtingloos, sullig, tipsy, meaningless, sinnlos...
Vanille verzacht de zeden, schept een 'feel good' sfeer, verschaft een lichtvoetig gevoel. In die zin is het nog het best te vergelijken met wereldlijke wierook, of met wiet en, iets verder en straffer, ook met kierewiet.
De woorden schieten mij tekort, beste lezer, maar ik hoop dat U me enigszins begrijpt.
In algemene zin kan ik me niet vinden in het adagium 'een beeld zegt meer dan 1000 woorden' maar hier moet ik toch erkennen dat bovenstaande foto U waarschijnlijk toch kan helpen om mij in mijn diepste gevoelen te kunnen volgen, om de zaken duidelijk te maken? (klik op de foto voor een vergroot beeld en dan krijgt U meteen ook enkele saillante details onder uw gevoelig oog).
Bij deze wil ik terloops ook van mijn bijzondere achting en erkentelijkheid getuigen voor de jonge, creatief zoekende en experimenterende, aan het KASK pas afgestudeerde fotograaf-kunstenaar Maarten Dings, die mee het initiatief nam voor de bijzonder interessante foto/tekst tentoonstelling "een foto zegt meer dan 1000 woorden". Men neme deze boutade aan het beeld dus het best met een flink zakje zout, maar bovenstaande foto heeft me toch wat van dat zout uit dat zakje doen wegnemen.
Terug nu naar 'the vanilla look'. Er bestaat namelijk ook zo iets als 'vanille fotografie' , dit is fotografie waarin doorgaans zachtdoffe kleurtjes, meestal in monochrome teint, rondzachte vormpjes en silhouetjes het enige onderwerp zijn maar er bestaan ook hardere varianten, met hardheldere kleurvlakken en scherpe snijlijnen. Alle hebben ze gemeen dat ze maar 1 doel hebben: het suggestief opwekken van een 'feel good' sfeertje, een gevoel van onbestemdheid, richtingloosheid, gemakkelijkheid, met het verzachtend, bedwelmend dan wel hallucinerend effect van wie(t)rook.
Soms krijg ik de indruk dat zowat de hele verzameling van gespecialiseerde amateurfotografen en minstens de halve gemeenschap van beroepsfotografen, 'vanille fotografen' geworden zijn. Hoewel ze van zichzelf meestal denken en zeggen dat ze 'coole' fotografen zijn die de 'moderne' fotografie bedrijven, heb ik het gevoel dat ze slechts teruggrijpen en voortborduren op de 19de eeuwse 'flou-flou' stijl van het picturalisme, met stijl wortels in het artistiek symbolisme, maar dan zonder de dieper liggende betekenis lagen die het artistiek symbolisme meestal kenmerken. Ook in onze (foto)kunst academies die bovendien al besmet zijn met de dodelijke bacterie van het C(onceptueel) D(enk) K(ader) type, slaat het 'vanille virus' toe!
'Vanille fotografen' dwepen, heden ten dage veelal als een onnozele vorm van idolatrie, ook graag met toonaangevende internationaal opererende fotografen, in het bijzonder met iemand als Martin Parr (lees vooral eerst 'introduction').
Verblind door het kleurenspectrum in de foto's van deze mondiaal actieve fotograaf met een uitzonderlijk breed en scherpzinnig observatievermogen, zien de 'vanille fotografen' dan ook enkel de kleuren, die inderdaad veelal van het 'vanille' type zijn met een opvallend accent op diepzacht rood-roze, geel-groen en blauw-mauve. De 'vanille fotografen' kicken op dat soort kleurcombinaties, maken ze tot onderwerp van hun foto's en zeggen dan vol onbescheiden trots dat ze een 'Parr' foto gemaakt hebben.
Fotograaf-kunstenaar Martin Parr is echter helemaal niet geïnteresseerd in die kleurcombinaties, zelfs niet in kleuren, maar des te meer in de mensen en de dingen die in hun verschijning, gedrag en bestaan door dergelijke kleuren gekenmerkt worden of er zich door laten kenmerken.
Martin Parr is ook een uitstekend mensen kenner, heeft zowel een objectieve kennis van als een subjectieve visie op de mens en zijn (voorspelbaar) gedrag in zijn of de wereld. Hij trekt selectief de wereld rond, observeert en fotografeert die mensen, dingen en omgevingen die hij representatief acht voor een bepaald maatschappelijk - breed of eng - fenomeen dat hij vanuit zijn persoonlijke visie, kritisch, dikwijls ook humoristisch- spottend maar ten gronde altijd 'mild' (wat op zichzelf een zachte vorm van dédain is) en nooit op individuele personen toegespitst.
Martin Parr houdt zichzelf en degenen die zijn foto's willen 'bekijken', een spiegel voor waarin welbepaalde facetten van het gezicht van de mens en zijn tijd, der Zeitgeist, te zien zijn, het gezicht van wat Martin Parr zelf ongetwijfeld 'de vanille maatschappij' zou noemen, waarin de familie van de 'vanille fotografen' op zich zeker ook een interessant studie object voor fotograaf-kunstenaar Martin zouden kunnen zijn.
De socio-psychologie van de kleuren als studie van de verklaring, de betekenis en zelfs de voorspelling van heel wat facetten van het individueel en collectief menselijk gedrag, al dan niet toegespitst op een bepaalde tijdsperiode of cultuur, is een bijzonder interessant en belangwekkend gegeven, ook of misschien vooral voor fotografen.
Het zou mijns inziens een hoofdvak moeten zijn op de fotokunst academies die tegenwoordig de naam 'Hoge School' dragen, naast de theorie van en de training in het introspectief psychologisch onderzoek en de bijsturing van zichzelf, de psychologie in theorie en praktijk van de intermenselijke communicatie en de studie van de massapsychologie. Hoewel de geschiedenis van het beeld, van de fotografie en van andere beeldmedia een onderdeeltje is van het programma van onze fotokunst academies, zou dit mijns inziens in volume, diepte, duur en aandacht minstens moeten 'vertienvoudigen', naast de invoering van een extra dikke cursus (kunst)filosofie - telkens één extra dikke per academiejaar - in de theorie, in het debat en in de praktijk en daar bovenop nog een dikke cursus (kunst)sociologie annex 'maatschappijleer, ethiek, algemeen recht, politiek en wereldgeschiedenis', eveneens in de theorie, in het debat en in de praktijk.
Maar helaas..., technische camera, optica, belichtingstechniek, vormgeving, model en photoshop first, zeker?
De vlag (de naam 'Hoge School') dekt de lading (programma, inhoud en doel) niet.
Nochtans kan het in deze digitale tijden van 'slimme' technologie en vol-automatiek, toch niet de bedoeling zijn om foto-academisch te vormen studenten te leren 'foto's trekken' - dat doet immers wezenlijk HET APPARAAT - maar om goede, betekenisvolle foto's te leren nemen, 'maken', die via een bewuste, selectieve keuze van een onderwerp en een voorwerp of een combinatie van voorwerpen en de gepaste optische 'uitsnede' daarvan op het gepaste 'moment', het persoonlijk standpunt, de visie, de kijk op, het bewust-zijn, het aanvoelen van DE FOTOGRAAF ACHTER HET APPARAAT, inhoudelijk en/of emotioneel expressief zichtbaar weergeven, te leren visueel inhoudelijk 'redeneren' en communiceren?
De reële, praktische volgorde der dingen is daarbij niet onbelangrijk, wat mijns inziens impliceert dat de selectieve keuze van het onderwerp altijd eerst komt, vervolgens het voorwerp of een combinatie van voorwerpen, gevolgd door de gepaste optische 'uitsnede' en daarna dan wel gelijktijdig het gepaste 'moment'.
Andere volgorden leiden tot andere - mijns inziens ook slechtere - gevolgen.
Onkunde en (zelf) bedrog kleven in elk geval aan die foto's waarop men, nadat ze al gemaakt zijn, een onderwerp 'plakt'. Het komt, van de kant van de fotograaf, veel voor in vrije tijds fotowedstrijden met een zogezegd 'vrij onderwerp' en, zowel van de kant van de fotograaf als van de kant van incompetente jury's, in fotowedstrijden die wel een vooraf bepaald thema hebben. Het is, van de kant van de fotograaf en/of van de kant van incompetente dan wel bevooroordeelde of frauduleuze kunstcritici, gewoon schering en inslag bij de conceptuele foto's van sommige conceptueel werkende artiest-fotografen, dit zijn dikwijls ook fotografen die zichzelf uitdrukkelijk en voornamelijk als 'kunstenaar' en hun produkten als 'kunst' benoemen maar die eigenlijk en wezenlijk noch competent fotograaf noch kunstenaar zijn, zoals men hun produkten in het beste geval als slechte foto's kan benoemen maar die in geen geval kunst kunnen zijn.
Als de 'Master In Spe' (de 'MIS'), later als 'Master In Re' ( de 'MIR') zijn dagelijks brood en liefst ook nog 'het beleg' tussen en eventueel supplementair naast zijn brood wil verdienen, dan zal hij/zij ook nog moeten leren hoe men met dezelfde hierboven genoemde kwalitatieve eigenschappen van de fotograaf achter het apparaat, via een foto, een 'beeld' of een 'verbeelding', het (door de opdrachtgever geviseerd) standpunt, de visie, de kijk op, het bewust-zijn, het aanvoelen, de emoties én desgewenst ook nog de behoeften, instincten of irrationaliteiten van andere mensen kan BEÏNVLOEDEN, dit wil zeggen LEIDEN, VER-LEIDEN of MIS-LEIDEN.
Het spreekt van zelf dat men eerst in staat moet zijn om op een goede manier via een foto zijn eigen, persoonlijk standpunt, visie, kijk op, bewust-zijn, aanvoelen, emotie zichtbaar weer te geven, visueel te communiceren, vooraleer men op de gewenste, geschikte manier in staat kan zijn deze menselijke eigenschappen bij andere mensen langs visuele kanalen efficiënt en met vrucht te beïnvloeden.
Een goed fotograaf die bovendien goed zijn/haar brood wil verdienen, kent dus in de eerste plaats goed zich zelve en is daarbij ook een goed inhoudelijk visueel waarnemer, een beeld-uitsnijder, een soort optisch beeld-houwer, maar ook een wereld- en mensenkenner, een filosoof met wereldlijke bagage, een ongediplomeerd psycholoog en socioloog en... ook wel een beetje 'charlatan', zonder charlatanesk te zijn, zonder zich om den brode te moeten of willen 'prostitueren', zonder zelf tot een pooier, fraudeur of bedrieger te verworden, zonder zichzelf te bedriegen of te verloochenen.
[ NOOT: soms corrigeer of wijzig ik, meestal bij wijze van aanvulling, de tekst van een reeds 'gepubliceerd bericht' ; vanaf nu zal ik dit voor de (her) lezer zichtbaar aanduiden door het gewijzigd/aangevuld tekstgedeelte steeds in eenzelfde groene kleur te zetten ]
Onze huidige kunst academies [*] zijn evenwel geen academies, academiën meer - dit zijn de oorspronkelijk naar de filosofen school van Plato genoemde centra waarin de geestelijke drie-eenheid van Kunsten, Letteren en Wetenschappen werd geëerd, vereerd en beoefend, van waaruit de Idee en de Renaissancistische Gedachte over de Universele Mens In Beweging werd verkondigd en verspreid - maar op de bouwvorm en het materiaal toegespitste en prestatiegerichte beroepsscholen, een zwakke afspiegeling van de Middeleeuwse Operatieve Meester Werkplaats, Ateliers de Maîtrise, Master Workshops (voelt U het komen...?), vakscholen voor geschoolde fotografische bouwvakkers. Het resultaat is dan ook navenant: bouwvakkersfotografie, met hier en daar een uitzondering van een student met natuurlijk talent en eigen visies en met een door de Autoriteit meestal als 'moeilijk' omschreven uitgesproken persoonlijkheid die aan deze georganiseerde beroepsmisvorming wist te ontsnappen, weliswaar met een door de Autoriteit bezegeld attest van 'beroepsbekwaamheid' op zak. Slimme, clevere kerels of - volgens de objectieve socio-demografische statistieken - bij hoge uitzondering ook meiden, zijn dat! [*] met "onze huidige kunst academies" bedoel ik hoofdzakelijk de Belgische kunst academies, niet de op een heel andere leest geschoeide academiën zoals bv. de Amsterdamse Gerrit Rietveld academie waarbij ik terloops opmerk dat daar ook een richting 'BEELD EN TAAL' bestaat die vorig jaar nog 'SCHRIJVEN' noemde. Toch opmerkenswaardig, vind ik, in het licht van wat ik op deze blog in dit verband allemaal 'uit mijn mouw aan het schudden ben'. Op deze website zitten onder de rubriek 'over de Rietveld academie' interessante dingen om te lezen en te weten, naast vanzelfsprekend ook de foto's van de presentatie van de eindexamen werken.
Ik ken er enkele, van die clevere Belgische kerels, maar ze zijn dun gezaaid, zeer dun.
Eén ervan is Wouter Deruytter, gewezen student aan het KASK, globetrotter, rusteloos zoeker, avonturier zelfs, ook flamboyant ambitieus en hij wist en weet nog altijd zeer goed hoe je met 'connecties' moet omgaan. Thans levend en werkend als fotograaf in New York, maar lijkt me thans in een 'stillere' periode te zijn beland. Zijn KASK eindwerk over de ' verdoken binnenkant van Brussel' vind ik persoonlijk één van zijn beste fotoboeken. Het werd indertijd maar matig, om niet te zeggen zeer matig, geapprecieerd door de toenmalige KASK Autoriteit, waarschijnlijk en bijna zeker omdat het niet voldeed aan de gevestigde vakschool normen. Later bleek dat het (eind)werk en de prestaties van deze fotograaf-kunstenaar in elk geval beter en interessanter waren dan de vakschool normen.
Een andere, spijtig genoeg vorig jaar overleden, oud KASK student en uitstekend fotograaf-kunstenaar was Patrick De Spiegelaere. Eveneens fervent globetrotter, méér dan rusteloos zoeker, een man met visie en gevoel, alert observator van mens en maatschappij en vooral zeer kritisch voor zichzelf en zijn vak. Van hem is ook de schitterende quote "ik trek met mijn kloten", quote die enkel te begrijpen is door fotografen die zichzelf en de normen van de Autoriteit van de gevestigde fotovakschool durven in vraag stellen. Leefde van en vooral voor zijn fotografie, dit laatste iets té veel blijkbaar.
Carl De Keyzer, ook oud KASK student is een mooi voorbeeld van een fotograaf-kunstenaar met een brede kijk op de wereld en een eigen, eigenzinnige zelfs, visie daarop. Een uitgesproken persoonlijkheid ook, eveneens een rusteloos globetrotter en een zeer goed observator, hard werkend met een weldoordachte planning en doel.
Tim Dirven, uitstekend fotograaf met een gefundeerde visie, een mensenkenner, scherp observator, humanist en ook globetrotter.
Dit zijn vooral fotografen van de 'oudere generatie', wat op zich natuurlijk helemaal niets speciaals is. Van de jongere al dan niet gediplomeerde generaties fotografen heb ik evenwel nog geen noemenswaardige wapenfeiten gezien en er ook nog niet veel van gehoord. Misschien komt het nog, is het aan het komen??
OK, Nick Hannes, een fotograaf met een gevoelig oog, actief fotojournalist en maatschappelijk verslaggever die goede foto's maakt met inhoudelijke emotionele diepte zonder lichtzinnige artistieke pretenties, wereldreiziger ook.
Koen Van Damme, specialiseert zich in architectuurfotografie, ode aan de vorm, the minimal form, vanilla form, heeft waarschijnlijk per vergissing het KASK voor de Bernd Becher fotoschule genomen. Behaalde in 2oo5 tweede prijs in fotowedstrijd over de Senaat als politieke instelling met deze foto: DE SPREKENDE STOELEN, in het vanille salon?
Jimmy Kets, goed fotograaf-fotojournalist met potenties maar die komen mijns inziens niet voldoende en niet goed uit de gul gesmeerde verf en zijn recentere fotowerk ademt onmiskenbaar de weeë geur uit van vanille soft shit .
Won dit jaar onder auspiciën van human interestTV programmamaakster-fotografe Lieve Blanckaert en mede dankzij haar deskundig jury oordeel de canvas fotowedstrijd met deze foto: DE RODE MADAM.
De fotograaf zelf geeft zijn foto de meer vanille gekleurde, zachtere suggestieve titel 'BLOND HAIR' maar hij had hem evengoed 'BLAUWE ZETEL' , 'MARLENE' of beter nog 'MONA LISA' of heel gewoon 'ZEE ZICHT' kunnen noemen of nog anders, zoals je zelf wil...het maakt geen enkel verschil.
Do you see, what I mean? Wat ik bedoel met 'vanille fotografie' ?
De fotograaf heeft hier een vorm/kleur combinatie gekozen waarin wat van alles te zien is maar waar uiteindelijk niets in te zien is, ik zou zeggen de foto houdt geen steek, er steekt niets in. Men kan er natuurlijk, naar ieders goesting en smaak, in onzichtbare gedachten wel van alles bij fantaseren waarvan men zou kunnen wensen dat het er ingestoken zou moeten geweest zijn, wat neerkomt op een lichte vorm van hallucineren, wensdromen en wanen. Wiet, wiet!!
Deze foto illustreert ook perfect het omnipotente basismechanisme van het conceptuele concept: deze foto kan namelijk virtueel diverse 'inhouden' krijgen door hem naar ieders goesting, believen of noden, in de gewenste 'context' te plaatsen, in de context van de dag, laat ons zeggen.
Zo iets kan men verbeeldingsgewijs als 'fotografie van de kapstok' of ook nog als 'passe partout fotografie' benoemen, as you like...
En zo geschiedde ook: de fotograaf hing zijn oorspronkelijke 'BLOND HAIR' foto, context gericht aan de kapstok van het 'human interest' subthema 'DROMEN' van de 'human interest' fotowedstrijd DE FILM VAN MIJN LEVEN onder auspiciën van human interestTV programmamaakster-fotografe Lieve Blanckaert.
En wat geschiedde er verder, beste lezer...
Zeer juist, jawel, de DROOM van de fotograaf kwam uit, hij won de eerste prijs, als primus inter pares onder méér dan 3000 andere 'human interest' inzendingen. Il faut le faire!
Het moet alleszins een bijzonder visionaire jury geweest om uit de in rood gehulde rug en de blonde haardos van een op het gesloten dek van een veerboot in een blauwe zetel zittende vrouw met een wit bekertje in haar hand te kunnen afleiden dat ze aan het 'dromen' is!
Aangezien we enkel haar rug zien, zou men evenzogoed kunnen vermoeden dat er zich aan de voorkant, de kant van haar gezicht dus, iets helemaal anders afspeelt, dat ze weent bv. of zit te grienen of te sakkeren of gewoon van haar drankje geniet dan wel niet geniet omdat het smaakt naar gefilterd zeewater, of dat er in haar intieme binnenste, gedachten, wensen of voorstellingen opborrelen die haar actief en klaar wakker houden, opwinden zelfs...?? De onduidelijke positie van haar rechter arm (en hand) - gezien van de achterkant - laat in elk geval ook ruimte voor gedurfde veronderstellingen en wilde fantasieën over wat er met dezelfde arm (en hand) aan de voorkant zou kunnen aan het gebeuren geweest zijn??
Wie zal het ons zeggen?
Deze visionaire jury natuurlijk die zich door de lok-roep van de suggestieve 'vanille' vorm- en kleur elementen in deze foto heeft laten verleiden tot zuiver subjectieve hallucinatoire associaties met het wedstrijd subthema, m.a.w. zelf de gewenste toepasselijke 'inhoud' aan deze foto heeft gegeven, zonder dat deze inhoud ook aantoonbaar in de foto aanwezig is.
Indien nu, louter hypothetisch, veronderstellingsgewijs uw ondergetekende dienaar in deze fotowedstrijd jury had gezeten, dan was ik, voortgaande op mijn boven beschreven uiterst subjectieve gevoeligheden voor boven gesuggereerde intiem georiënteerde uiterst persoonlijke interesse sferen, waarschijnlijk tot de onthutsende conclusie gekomen dat deze foto in het verkeerde 'human interest' wedstrijd subthema was gestopt en dat deze foto beter zou hebben gepast in het andere in deze wedstrijd opgenomen 'human interest' subthema "seksualiteit" waardoor deze fotograaf naar de gouden wedstrijd medaille en de eraan verbonden prijs (o.m. een als uiterst gezellig aangekondigde 'workshop' met human interestTV programmamaakster-fotografe Lieve Blanquaert) had kunnen fluiten! (Wat een leuke kanjer van een samengestelde zin, een vol-zin, zeg!).
Gelukkig voor deze fotograaf zat ik dus niet in deze jury en is dit alles pure fantasie, een nare droom, een nacht-merrie!
Dergelijke subjectieve kijk en persoonsgebonden gevoelsmatig associatieve benadering kan mijns inziens nooit de taak of de rol van een 'gewone' (zie verder ook mijn bevindingen over 'reclame' fotografie) fotowedstrijd jury zijn , het kan - wat mij betreft - zelfs niet de rol van gelijke welke beschouwer zijn.
De eerste en de enige die de inhoud van en in een foto bepaalt en zichtbaar registreert, dat is de fotograaf zelf.
De fotograaf, die is, in film termen uitgedrukt, tezelfdertijd de producent, de 'script writer', de regisseur, de opnameleider, de camera man én desgevallend ook nog de 'editor' van ZIJN 'film', in dit geval vergelijkbaar met een 'stomme' film ( ein Stummfilm),trouwens - terzijde maar wel zeer ter zake - de moeilijkste vorm van filmische (beeld) expressie.
De toeschouwers-het publiek, die Zuschauers-das Publikum, les spectateurs- le publique, the spectators-the public, de be-schouwers die KIJKEN naar de 'film' , ze OORDELEN, INTERPRETEREN binnen de gegeven inhoud, de vorm en de marges van de film, maar ze MAKEN de film NIET.
Bijgevolg moet - toegepast op deze fotowedstrijd die merkwaardig toevallig ook nog de titel 'de film van mijn leven' draagt - de wedstrijd jury de door de fotograaf vastgelegde zichtbare inhoud op basis van enkele eenvoudige criteria in de eerste plaats in de foto kunnen zien, 'lezen', beoordelen terwijl een willekeurige beschouwer er desgevallend ook nog iets uit kan 'leren' of er verstandelijk dan wel gevoelsmatig, positief of negatief op kan reageren.
Het is overduidelijk dat - toegepast op de winnende foto van deze wedstrijd - de 'film' niet door de fotograaf maar door de jury werd 'gemaakt', zij het dan virtueel. Het is de virtuele foto van de jury, de 'beloning', de concrete prijs is voor de fotograaf.
Terwijl het in het kader van deze fotowedstrijd, gekoppeld aan 'human interest' TV reportages, eigenlijk de bedoeling zou moeten geweest zijn dat de ingezonden foto's de 'human interest' subthema's (o.m 'dromen' in de zin van grote of onrealistische verwachtingen hebben of riskante dingen doen, idealen koesteren, hopen op anders of beter...enz) illustreren of uitbeelden, heeft de jury zich laten verleiden door een foto die dit nu juist niet illustreert of uitbeeldt, de foto illustreert helemaal niets, de foto schept wel een sfeer, werkt suggestief, speculeert op het opwekken van bepaalde onbestemde emoties bij de kijker, in dit geval op een soort emoties die je zou kunnen omschrijven als 'gelukzalig gevoel', 'feel good', 'la vie en rose', 'zalig wegdromen'. Daar is de jury ook ingetrapt en is inderdaad zelf beginnen 'dromen', wat normaliter niet de bedoeling kan zijn in een fotowedstrijd die zich richt op het uitbeelden van 'human interest' thema's.
Indien het nu echter over een fotowedstrijd voor reclame doeleinden zou gaan, m.a.w. over foto's die tot doel hebben bewust bepaalde emoties op te wekken die geassocieerd kunnen worden met een welbepaald aan de man of de vrouw te brengen 'product', dan zou deze foto zeker de eerste prijs verdienen, dan zou men zelfs moeten zeggen dat het een prima uitstekende foto is, weliswaar enkel ten dienste van reclame, promotie of propaganda doeleinden, foto's die tot doel hebben te verleiden, in het slechtste geval te misleiden.
Ter illustratie, hierna een aantal mogelijke toepassingen met reclame doeleinden op deze daarvoor prima geschikte multifunctionele foto, toepassingen die dan wel in digitale nabewerking moeten gebeuren (en in de praktijk ook gebeuren) :
1. Reclame voor koffie of thee.
Op het witte bekertje plaatst men de naam, het merk, logo van het te verkopen product, bv. 'Rode Merel' of 'Red Rita', desgewenst voegt men er ook nog wat sfeergevende 'damp' bij. Dit alles bij elkaar geeft dan perfect een met het product geassocieerde sfeer van welbehagen, ontspannen zijn, zalig 'tasty' genieten, wegdromen in de koffie/thee van het bedoelde merk.
2. Reclame voor rederijen/reisbureaus gespecialiseerd in ferry transport of cruises.
Op het witte bekertje plaatst men de naam/logo van de te promoten rederij/reisbureau en het zachte blauw van de lucht en de wolkjes wordt digitaal wat intenser gemaakt.
Verder kan deze foto, mits de gepaste digitale aanpassingen, even goed worden gebruikt ter aanprijzing van 'rust bezorgende wellness centra', kuuroorden of 'vakantie complexen die "all in" van alles te bieden hebben' en zelfs voor 'evenwicht herstellende rustoorden', spirituele centra enz..., kortom voor alles wat bij de kijkers een gevoel van te verwachten 'zaligheid' moet doen uitschijnen, voorspiegelen.
Dat de gevanilleerde conceptuele haring van deze fotograaf in niet op reclame gerichte wedstrijden niet altijd braadt, moge blijken uit de vaststelling dat deze foto, weliswaar in een combinatie met nog enkele andere foto's van deze fotograaf, door de minder visionair aangelegde jury van de wedstrijd voor (amateur)kunsten, DE CANVASCOLLECTIE, niet werd aanvaard.
Waarschijnlijk heeft deze jury zich wél de vraag gesteld: 'WAT ZIEN WE EN WAAROM (MET WELK DOEL)?'
Meer dan waarschijnlijk heeft deze fotograaf daar niet met voldoening kunnen op antwoorden.
'DREAMING BLOND HAIR' zal als antwoord net iets té evident of te hallucinant geweest zijn.
Ik kan deze jury begrijpen. De fotograaf had zich immers over dezelfde vraag maar dieper moeten buigen, voor of uiterlijk op het moment dat hij de foto nam of hij had deze foto niet moeten presenteren in het kader van een wedstrijd voor hedendaagse kunst!
Deze foto is eveneens een perfecte illustratie van een hedendaagse fotografische trend die ik zou willen omschrijven als 'THE NEW PICTORIALISM' of - om bepaalde beeldcultuurhistorische redenen, waarop ik later zeker nog terugkom - 'DAS ALTE SEHEN' .
In mijn huidige planning zal dit geschieden in Folge 6 en/of Folge 7-8 van mijn Gentse "Opus Magnum" (Grote Werk) - zeker niet te verwarren trouwens met "Opus Dei" - wat 'Grote Kerk' betekent en heel andere Leer- en doelstellingen en bedoelingen heeft. Er komt, in het kader van mijn persoonlijke zoektocht, ook nog een afsluitende 'nabeschouwing', 'eine nachträgliche Betrachtung' met een samenvatting van de essentie, (voorlopige) conclusies en richtsnoeren, niet over de Gentse Feesten maar over mijn persoonlijke kijk op het wezen, de verschillende doelen, functies, het nut en/of onnut van de fotografie, van het optisch gerealiseerd (stilstaand) beeld.
Bovenvermelde hedendaagse fotografische trend, ook wel 'Mona Lisa fotografie' te noemen, heeft een uitgesproken sfeer uitstralend of sfeer scheppend karakter, ze is - zoals de betoverende glimlach van Mona Lisa - in wezen zuiver 'atmosferisch', etherisch, ijl, leeg.
Maar zeg en besluit nu zelf, beste lezer: de in deze foto expliciet aanwezige kleurencombinatie rood-roze/geel-groen/blauw-mauve, dit is weliswaar overduidelijk een uitgesproken 'goût de vanille' kleuren patroon met effectief werkende suggestieve eigenschappen maar voor de rest, inhoudelijk, in het kader van een 'human interest' fotowedstrijd? Een verleidelijke vrouwen rug misschien, een prachtig plastic potje, een kalmerend kalme zee... maar wat doen we ermee? Doorspoelen in de human interest plee?
De fotograaf had zijn in de titel 'BLOND HAIR' doorschemerende persoonlijke wensdromen veel krachtiger tot uiting kunnen brengen door er in een multimediale benadering - via een subtiele kleur verschuiving van het blond van de lange haargolven van de vrouw naar het rood van de nog iets langere lichtgolven van het lichtspectrum - het volgende toepasselijke muziekje bij te plakken:
MEISJES MET RODE HAREN, die kunnen...
Dan zouden we ten minste duidelijk geweten hebben wat de fotograaf in zijn wensdromen voor ogen had en waarom hij deze foto eigenlijk had genomen.
Spijtig allemaal, maar niet enkel DE DROOM, ook DE WAARHEID verdient haar plaats.
Om te besluiten wil ik nog eens uitdrukkelijk zeggen dat het mij in deze uitgebreide en ook enigszins verwarrende beschouwing niet gaat om deze fotograaf als 'fotograaf' en die ik trouwens, zoals reeds gezegd, in potentie een goed fotograaf vind maar tezelfdertijd ook een 'zoekend' fotograaf die naar mijn persoonlijk aanvoelen een beetje de weg kwijt is, een beetje van alles door elkaar aan het klutsen is, terwijl hij eigenlijk beroepsmatig hoofdzakelijk free-lance foto journalist is en men dus zou kunnen verwachten dat zijn foto's een meer stabiel en ook meer inhoudelijk karakter vertonen. Ik denk ook dat men niet tegelijkertijd én een goed foto-journalist én een goed reclame fotograaf én een succesvol kunstenaar-fotograaf kan zijn, men moet op een bepaald moment toch één optie nemen om er het beste te kunnen uithalen, als men dat nastreeft tenminste.
Waar het mij dus wel om gaat, is zijn voor de Canvas (amateur)fotowedstrijd ingezonden en 'bekroonde' foto 'blond hair' en de relatie tot de aard en het doel van deze meervoudig thema wedstrijd die normaliter gericht moest zijn op 'human interest' fotografie, op inhoudelijke fotografie dus.
Met deze foto als ankerpunt en met de beslissing (een gemotiveerd oordeel, een juryverslag is niet beschikbaar of bestaat gewoon niet) van de jury van voormelde 'human interest' (amateur)fotowedstrijd als contrapunt, krijg ik al denkend, schrijvende en herschrijvende steeds meer aanwijzingen dat, in algemene zin, zo iets als "DE" fotografie gewoon niet bestaat, dat er dus ook geen eenduidige 'regels' kunnen zijn om fotografische beelden te 'beoordelen' maar dat er anderzijds wel degelijk verschillende soorten 'regels' moeten bestaan om de verschillende soorten beelden te kunnen 'beoordelen' en dat men de gepaste 'regels' op de daartoe passende beelden moet toepassen om de gepaste conclusies te kunnen trekken.
Het heeft iets te maken met 'doelen' en 'bedoelingen', in de eerste plaats van de kant van de fotograaf die het beeld 'maakt' en, ondergeschikt, eventueel ook van de kant van de beschouwer die het beeld 'bekijkt'.
Om een fotografisch beeld 'juist' te kunnen 'beoordelen' zou het dan in de eerste plaats nodig zijn te weten of de fotograaf zelf weet, beseft of aanvoelt dat het door hem/haar optisch geregistreerde beeld voor hem/haar een doel, een zin heeft en zo ja, welk doel of welke zin en eventueel ook welke bedoelingen, functies de fotograaf daarmee naar externe beschouwers toe voor ogen heeft.
Er kunnen zich dienvolgens, in grote trekken, verschillende mogelijkheden voordoen:
1. De fotograaf weet, beseft of voelt niet dat zijn/haar foto een doel, een zin voor hem/haar heeft.
Dit is het moeilijkste geval. De fotograaf is dan, uitgaande van een in doorsnee geestelijk en psychisch normale toestand van de fotograaf, duidelijk 'instinctief ' te werk gegaan. De kans is zeer groot dat zijn foto in dezelfde mate 'instinctief' zal zijn, wat alleszins impliceert dat een eveneens in doorsnee geestelijk en psychisch normale externe beschouwer er ofwel geen kant mee op kan ofwel alle kanten mee op kan en dat wordt dan toch wel moeilijk om te kiezen of te 'beoordelen'. Daarom is de kans ook zeer groot dat de normale externe beschouwer de 'instinctieve' foto gewoon 'links' zal laten liggen. De foto is dan eigenlijk enkel bedoeld voor de fotograaf zelf, hij is de enige die er misschien wat aan heeft. Hij houdt de foto dan ook best voor zichzelf, de foto wordt best niet aan de buitenwereld bloot gegeven, het heeft ook geen zin.
2. De fotograaf weet, beseft of voelt wel dat zijn/haar foto een doel, een zin voor hem/haar heeft .
Het klinkt misschien onnozel, maar - en ik spreek ook uit eigen ervaring - het lijkt me bijzonder nuttig dat de fotograaf zich de gewoonte eigen maakt om dit telkens toch even te 'checken' vóór hij/zij de foto neemt
Er zijn verschillende mogelijkheden.
Indien de fotograaf niet of slechts zeer beperkt wil communiceren met de buitenwereld, dan houdt hij het doel, de zin van zijn foto ook best voor zichzelf of voor een zeer beperkte kring. Het is dan ook van geen of weinig belang over welk doel het gaat en ook niet of het doel, de zin van de foto wel of niet goed tot uiting komt in de foto
Indien de fotograaf maximaal en optimaal wil communiceren met de buitenwereld, dan zal de fotograaf ervoor moeten zorgen dat zijn foto dusdanig is 'geconstrueerd' dat het doel, de zin van zijn/haar foto maximaal en optimaal tot uiting komt, dus duidelijk zichtbaar of 'leesbaar' is in of via de foto.
Dit is dikwijls veel gemakkelijker gedacht dan gedaan. Men moet namelijk in veel gevallen vrij snel kunnen inschatten welk doel men precies voor ogen heeft en hoe dit in de gegeven situatie het best uit de foto zal blijken. Hier ligt mijns inziens ook de sleutel voor 'goede', dit wil zeggen expressieve en zinvolle fotografie, dit is fotografie waarvan het doel dat de fotograaf ermee beoogt correct, zonder misverstand en op de meeste efficiënte manier naar de externe beschouwer wordt gecommuniceerd.
Er zijn zowel verschillende doelen als verschillende bedoelingen mogelijk. Afhankelijk daarvan kan men dan ook verschillende 'soorten' van fotografische beelden met verschillende soorten functies onderscheiden. Om een foto 'juist' te kunnen beoordelen is het dan wel noodzakelijk dat minstens het doel duidelijk is en desgevallend ook de bedoeling. Indien dit niet duidelijk uit of via de foto blijkt, dan moet de fotograaf het er desnoods bij zeggen of schrijven of moet het hem/haar worden gevraagd dit te doen. Vooral voor jury's van fotowedstrijden is dit belangrijk, wil men zichzelf als jury niet grandioos belachelijk maken door foto's te bekronen die eigenlijk een heel ander doel of bedoeling hebben dan het doel of de bedoeling van de wedstrijd zelf.
Jonge fotografen aller slag, zouden hoe dan ook meer moeten reizen, vind ik, trekken, de wereld rond trekken, veel voyageren, gericht observeren en inzichtelijk selectief fotograferen.
Om dit voor alle jonge fotografen praktisch, financieel haalbaar te maken, lijkt het me een goed idee dat fotografen zich ook in kleine samenwerkende groepen zouden verenigen, de vorm of de naam doen er niet toe, zoals ook advokaten , huisdokters dat tegenwoordig meer en meer doen, in plaats van elkaar afgunstig te beloeren, elkaar vliegen af te vangen of, soppende in eigendunk, zich als 'free-lancer' marginaal te prostitueren bij foto agentschappen, gazetten en andere winstmakende mediabedrijven.
Ach, misschien doet het er allemaal niet toe, men doet maar of niet...
In ieder geval, wat mezelf betreft, ik doe wat ik doe, op het beslist vinnige (P. De Spiegelaere zou waarschijnlijk gezegd hebben: 'klotige') tempo van de oude, pittige, lieve, aardige, snoezige Gouden Hollandse Astrid Nijgh Hit: IK DOE WAT IK DOE...EN VRAAG NIET WAAROM!!
Geen opmerkingen:
Een reactie posten