FOTOGRAFIE : DE CANVAS SELECTIE : ARTISTIC MINDS THINK BLINK

Deze morgen naar de 'vierschaar' der Canvas collectie getogen, met mijn foto reeks 'great minds think mint' onder de arm, netjes verpakt in een grote zak-van-de-fnac, klaar voor de 'confrontatie' die ik zelf had gezocht.
Maar...ik voelde onderweegs al loden voeten en wou eigenlijk liever rechtsomkeer maken, niet uit vrees dat ik zou worden berecht of -erger nog - opgehangen maar omdat ik instinctief aanvoelde dat ik niet op het spoor van de 'Canvas kunst' zat en dat dit spoor mij ook niet ligt. Ik had niet het gevoel een zak met 'Canvas kunst' te torsen maar eerder een zak vol zware contragewichten. Hij (de zak) woog mij te zwaar om 'Canvas kunst' te kunnen zijn want 'Canvas kunst is blijkbaar - zoals enkele uurtjes later ook zou worden bevestigd - van nature licht en luchtig.
Na een somber tochtje onder een somber wolkendek, zag ik bij aankomst aan de sombere stallingen van het SMAK hoe de nochtans licht ingeschatte 'Canvas kunst' in allerlei gekke vormen en afmetingen met zware middelen werd aangesleept of aangerold. Ik zag 'stukken', panelen, 'stellingen', katrollen, kruiwagens, doeken, linten...als een soort bouwwerf waaraan naarstig werd getimmerd, geplakt, genageld en geklopt. Het deed mij spontaan denken aan de Bijbelse figuur Jozef de Timmerman, wiens feestdag op 19 maart valt en die als San José in Valencia, Spanje, uitbundig wordt vereerd en gevierd, een hele week lang (fiestas 'las fallas'). In Gent, in het SMAK, leek evenwel niets op een uitbundige viering maar eerder op een begrafenis, zó droefgeestig, zó gespannen, zó ernstig opgeschroefd dat het mij eigenlijk niet meer ernstig leek. Dat grijs, somber sfeertje plantte zich als vanzelf verder aan het 'onthaal', een ministerie achtige balie waaraan men verplichte formulieren controleerde en plechtig 'NUMMERS' toekende waarmee de 'patient' letterlijk werd oproepen voor 'het groot onderzoek', na een stil en vrij lang verblijf in de 'wachtzaal', samen met andere mede patienten die er allen zeer gespannen, sommigen zelfs bleek, uitzagen, wachtend op 'het oordeel'. Ik werd er ei zo na zelf mottig van, stil starend naar de mij  toegewezen nieuwe identiteit: 'I 7', want zo heette ik daar : 'ie zeuven'. 'Dit nooit meer, nie wieder', had ik toen al onherroepelijk beslist, nooit meer speel ik nog mee in dergelijk burlesk treurspel, want dit was geen vrolijke kunstbende maar een droeve olijfberg, een masochistisch voorspel tot een nog pijnlijker gang naar Golgotha, naar 'het kruis'. En dat bleef maar duren, niemand die lachte of grapte, niemand die een woord wou wisselen, niemand die dierf verroeren, een liedje aanheffen of een vrolijk deuntje op een vrolijk harmonicaatje dierf te blazen, neen, alles leek uitgeblazen en uitgeblust. Dat moet hier wel 'the dark side of the art' zijn, dacht ik zo...de hel of minstens het vagevuur, het Hol van Judas...
Ik probeerde deze nare gedachten uit te drijven door mijn omgeving wat preciezer te observeren maar ik bleef maar zoutpilaren en treurwilgen zien, hoewel er - als enig lichtend puntje - ook veel jonge mensen waren, zij het dat zij, als bij toverslag, er minstens 30 jaar ouder uitzagen, ongeveer zoals patienten die de verschrikkelijke symptomen van de progeria ziekte in een acute fase vertonen.
Vlak voor mij zat iemand met een donkere huid en diep zwarte ogen, onrustig bladerend in een soort scenario schriftje met een cd-tje erbij, blijkbaar in gedachten aan het 'repeteren' voor een performance. Op zijn knie lag een leuk neger-met-rode-lipjes maskertje wezenloos te zieltogen en ik dacht, hoopte: als hij dat nu eens opzette, eens 'kiekeboe' naar mij zou doen...maar neen de performer-in-spe bleef maar geconcentreerd turen naar z'n scenario schriftje en zenuwachtig friemelen met z'n cd-tje, alsof hij weldra naakt op een puntig spijkerbed moest gaan liggen...
Had dit nog iets langer geduurd, ik was opgestapt om eerst een pint te gaan drinken en mij onder 'normale' mensen te begeven maar gelukkig werd ik weldra als nummer 'I 7' (ie zeuven) opgeroepen om mij onder begeleiding van een jonge, schone, oosters uitziende, vriendelijke 'nurse' naar het artistiek vermomd 'Kabinett des Doktors Caligari' of naar het experimenteel onderzoekscentrum van 'Dr. Mabuse' te begeven.
Eerst mijn foto's uitpakken, wat ik als een soort 'uitkleden' aanvoelde, weliswaar met de hulp van de behulpzaam zachte handjes van de schone, lieve 'nurse'. Eigenlijk wou ik bij die 'nurse' blijven, er een gezellig en interessant babbeltje mee slaan, maar ik MOEST binnen, voor 'het onderzoek'...door de 'specialisten'.
En daar stonden ze dan te staan, een team van drie 'specialisten', weliswaar vriendelijk gedag zeggende maar zichtbaar gespeeld vriendelijk, routineus, onecht, een beetje vals ook...overtuigd van hun artistieke kunde en gezag, klaar voor de 'screening', de scan, de doorlichting....het 'oordeel'.
Ze zwegen eerst en deden alsof ze naar mijn toelichtingen aan het luisteren waren, maar dat deden ze niet echt, ze waren eigenlijk al mijn foto's aan het taxeren op hun 'kunst waarde', spieden als gieren, er een beetje ronddraaien, ééntje ging er zelfs met z'n neus opzitten alsof hij een vlieg of een mug zag of zocht, een 'muggezifter', een artistieke hufter, dat was hem duidelijk aan te zien.
Ze hebben dan nog wat gedraald, geaarzeld, eens schielijk naar mekaar gelonkt maar uiteindelijk klonk het ongeveer zo: goede foto's, goed geselecteerd in reeksverband, een goed oog voor compositie en kleur, maar technisch voldoen ze niet : ze missen de vereiste SCHERPTE. Dit was duidelijk het overwicht van het oordeel van die ene 'muggezifter, die ene 'scherpkijker' die meer belangstelling had voor 'scherpte' dan voor 'inhoud'. Ik heb nog geriposteerd dat ik geen 'sharpshooter' ben en dat 'scherpte' toch niet het belangrijkst element van een foto kan zijn maar wel de inhoud , het verhaal, maar ik kon hen niet overtuigen: interessante foto's, mijnheer, maar spijtig, toch niet 'scherp' genoeg. Ik hoorde er eentje nog iets mompelen over goede kleuren, een 'schoon rood' en een 'speciaal groen' maar dat was het dan: ik mocht mij terug 'aankleden', ongeschikt voor de 'Canvas collectie' dienst.
Ik geloof er allemaal niet veel van, van dat 'scherpte probleem', hoewel ik moet beamen dat de foto's inderdaad niet haarscherp zijn, technisch zeker niet perfect zijn, omdat ik daaraan bewust ook geen prioriteit heb gegeven, omdat het snapshots zijn met oog voor het gebeuren zelf, voor het moment, zonder rekening te houden met precieze apparaat instellingen voor scherptediepte en sluitersnelheid, zonder rekening te houden met de voorhanden zijnde licht omstandigheden enz...omdat ik WAT ik registreer, belangrijker acht dan HOE ik het zou kunnen registreren en voor zover het gebeuren of het moment dat uiteraard ook zou toelaten, iets wat voor geen van de drie foto's het geval was geweest: het was dán, juist op dát moment afdrukken ofwel inhoudelijk niets. Het is dus inhoudelijk wel iets geworden, maar voor de Canvas jury is het dus 'niets', althans in hun artistieke ogen die duidelijk de voorkeur geven aan een zogenaamde 'artistieke look', aan schone vormpjes en kleurtjes, aan effectjes, aan een soort esthetische 'Aha Erlebnis', aan mysterieus overkomende dingetjes (die dan wel vaag, bewogen of onscherp mogen zijn!), aan het individueel 'buikgevoel' en aan het onderste van de onderbuik, aan 'bevreemdende' dingen en ook aan 'zotte dingen', aan alles wat 'esthetisch' kan beroeren,  'verwondering' opwekt, afwijkend, zot, onnozel of choquerend is, maar niet aan inhoud, niet aan duidelijke taal of een leesbaar verhaal: dat is dan in hun artistiek geoefende maar inhoudelijk scheel staande ogen geen 'kunst'.
Dat 'scherpte probleem' was naar mijn aanvoelen dan ook meer een gezochte uitvlucht, een voorwendsel omdat ze in die foto's geen voldoende 'artistieke look' zagen, hun 'artistieke buik' niet werd beroerd en misschien ook wel omdat deze drie foto's slechts samen, naast elkaar, hun volle betekenis krijgen en afzonderlijk moeilijk of niet tot hun recht kunnen komen. terwijl deze jury duidelijk niet geneigd was om meteen drie bij elkaar horende foto's als één geheel te selecteren, gelet op het overaanbod in het geheel van de Canvas collectie. Ik moet ze - vanuit deze vorm van benadering van 'artistiek zijn' - zelfs volmondig gelijk geven: die foto's zijn niet 'artistiek', zijn ook niet 'artistiek' gemaakt, hebben ook geen 'artistiek' doel: het zijn inderdaad foto's die slechts samen een volledig beeld, een juiste weergave, een indruk, een visie van en op iets weergeven, géén 'kunstwerken' die elk afzonderlijk de artistiek gevoelige ziel kunnen 'beroeren'.
Over dat aspect, over de inhoud van de foto's heeft deze jury trouwens geen woord gezegd maar stil gezwegen omdat ze die inhoud ook niet kon ontkennen of betwisten maar omdat de 'artistieke look' (per afzonderlijke foto) ontbrak hebben ze zich dan maar - enigszins schijnheilig - proberen wegstoppen achter een zogezegd technisch probleem van 'scherpte'
Ik had het kunnen vermoeden en weten, maar ik wou het perse eens 'testen' en dit is mijn conclusie: het medium fotografie staat ten gronde haaks op 'kunst', is geen 'kunst', althans toch niet in Vlaamse artistieke ogen, tenzij men het polijst, vervormt, misvormt tot iets wat - in Vlaamse ogen - op 'kunst' lijkt, iets wat men in één mooie kader kan stoppen en presenteren, als het maar niet te duidelijk of te verhalend is en niet te veel objectieve en zinvolle gegevens, geen brede inhoud en zeker geen maatschappelijk kritische inhoud prominent op de voorgrond plaatst. Vlaamse 'kunst' moet 'mooi', glad gepolijst of 'onnozel' of beide tegelijk zijn en bovendien in één kader te stoppen zijn. Ik zal het onthouden: nooit meer dus, zoals ik mij al in de wachtkamer van 'Das Kabinett des Doktors Caligari' had voorgenomen.
Nooit meer maak ik nog een 'artistieke' foto, zelfs geen poging daartoe, nooit meer doe ik nog mee aan een wedstrijd voor 'artistieke' fotografie, nooit meer ga ik nog naar een tentoonstelling van of een evenement over 'artistieke' foto's, 'artistieke' foto's heb ik voorgoed uit mijn interessesferen gebannen, ik wil ze liefst ook niet meer zien, ik heb er genoeg van, ik baal ervan...'artistieke' foto's dat zijn geen foto's en dat is ook geen 'kunst', het zijn onbeholpen 'kleuter krabbels', kinder kleurboekjes, postzegels zonder waarde, het is 'brol', lucht, het is niets...

Kijk, als de Vlaamse 'kunstkenners' een goed uitgelichte en scherp gefotografeerde mise-en-scène foto van een geselecteerde Vlaamse jongeling met een mooi gat die ergens in de Vlaamse bossen kunstig op een oude Engelse WC pot werd gezet om te doen alsof hij aan het kakken zou zijn en tegelijk een vrouwenmodeblaadje zou lezen, 'kunstig' vinden, dan kunnen die Vlaamse 'kunstkenners' voor mij ook de pot op...
Hetzelfde en dezelfde pot wens geldt voor een geënsceneerde foto waarop een Vlaamse madam te zien is die kunstige evenwichtsoefeningen aan het uitvoeren is bovenop of in een winkelkarretje van Carrefour, om maar één plezant merk van Vlaamse warenhuisketens te noemen...... om dan nog te zwijgen over het kunstig gefotografeerde Vlaamse kapmes dat lollig dreigend boven een Vlaamse slappe lul wordt gehouden, onderwijl kracht zoekend in het stevig vasthouden van een al even Vlaamse crucifix....
Al deze Vlaamse 'kunstfoto's' van Vlaamse 'kunstfotografen' die ook in de preselecties van de Canvas collectie opduiken, hebben een belangrijk iets gemeen: ze zijn scherp, glad én onnozel en ze kunnen elk zonder moeite in één schone kader worden gestopt en gepresenteerd. Laat het ons een schoolvoorbeeld van devote Vlaamse confectie kunst noemen.



Viva España! Daar weten ze tenminste nog hoe een echte stier met echte ballen bij de hoorns te vatten en er 'kunstig mee te spelen', niet voor de 'artistieke look', maar echt gemeend, recht op de stier af, niet scheef schijnheilig maar een rechte steek onder een rechte hoek, recht naar het hart! Viva el matador, viva el matador español!
Ik verhuis naar Spanje, naar "la piel de toro", tan pronto que me sea posible, en elke zondag ga ik naar de corrida, naar de schone stieren en de sexy matadores en ik wil bloed zien, geen 'kunst' of cinema bloed maar echt bloed, warm bloed, sangre caliente!
Olé, olé!