KUNST : KAN 'KUNST' BIJDRAGEN AAN EEN (MEER OP HET MENSELIJK WELZIJN GERICHTE) MAATSCHAPPIJ? / PODRÍA CONTRIBUIR EL 'ARTE' A UNA SOCIEDAD (MÁS HUMANITARIA) ?

Debat met discussie
op zaterdag 21 mei 2011 om 15 uur in Cultuurkelder van de Groene Waterman, Wolstraat 7, 2000 Antwerpen

Kan kunst bijdragen aan een menselijkere maatschappij?

...

Programma:

Welkom en inleiding : Eric Kerkhofs (KUMESA)

Sprekers:

Twee sprekers becommentariëren gedurende telkens 10 min vier actuele vraagstellingen onder leiding van Hendrik Robberecht (KUMESA). Voorstelling van de sprekers door Jean Borgers (KUMESA)

• Prof. dr. Antoon Van den Braembussche, doceert kunstkritiek aan de Vrije Universiteit Brussel en auteur

• Prof. dr. Rik Pinxten, doceert culturele antropologie aan de Universiteit Gent en auteur


Vraagstellingen:

1. Onze huidige maatschappij wordt gekenmerkt door een toenemende mix van mensen uit verschillende culturen. Kan de kunst bijdragen aan het functioneren van de multiculturele samenleving?


2. In onze en andere culturen is er maatschappelijk nog steeds geen volledige gelijkwaardigheid tussen man en vrouw. Kan de kunst daarop invloed uitoefenen? Is een vereniging die vrouwelijke kunstenaars steunt als Gynaika in dat opzicht een relevant initiatief?


3. De laatste maanden slaan sommige mensen uit de kunst- en cultuurwereld paars uit wanneer ze het begrip ‘Vlaamse identiteit’ horen. In het licht van de recente uitspraken van Luc Tuymans en Erwin Mortier en het feit dat heel wat andere kunstenaars op de Belgicistische kar zijn gesprongen kun je vragen stellen over welke voorzetten hier gegeven worden in het debat over bijvoorbeeld cultuurparticipatie van jongeren, hoge en lage kunst en de subsidiëring ervan in Vlaanderen. Hoe speelt hier het begrip solidariteit?


4. Waar ligt de relevantie (zin en onzin) van het initiatief KUMESA dat werk wil maken vanuit een open denken én met participanten uit diverse hoek van de vraagstelling of kunst kan bijdragen aan een menselijkere samenleving?

Aansluitend zal Johan Swinnen (KUMESA) de Gentse fotografe Hilde Braet, master in de cultuurwetenschappen (Vrije Universiteit Brussel) en gespecialiseerd in de relatie fotografie en ethiek inleiden en zal zij haar onderzoek in beeld en woord toelichten.


Conclusie gevolgd door receptie

Inkom: 5 EURO; inschrijven via mail: KUMESA@skynet.be


KUMESA (KUnst voor een MEnselijkere SAmenleving) is een vrijwillige samenwerking van een aantal mensen die het eens zijn in hun pluralistische gehechtheid aan de democratie en die willen reflecteren hoe de artistieke en culturele waarden van vrijheid, gelijkheid, solidariteit en wederzijds respect centraal kunnen bijdragen aan een menselijkere samenleving.

Verantwoordelijk uitgever: Eric Kerkhofs, Jan Van Rijswijcklaan 86, 2018 Antwerpen

_________________________________________________________________________________

PERSOONLIJKE BEDENKINGEN EN OVERWEGINGEN (een 'debat' met mezelf ):

Voorafgaande bemerking:

Met TAAL en TALEN moet men zorgzaam maar vooral gul omspringen. Onverminderd het vrij algemeen verschijnsel van hedendaagse 'taal deflatie/ontaarding' onder druk van de moderne electronische 'communicatie' middelen (SMS, zogenaamde 'sociale netwerken' zoals 'twitter', 'facebook' ...) hebben we al vlug - en steeds vlugger - de neiging om ons zo 'compact' mogelijk in taal uit te drukken, te communiceren. Dit levert ons allicht wel enige 'tijd/plaats winst' op maar dit gaat vrijwel steeds gepaard met een verlies aan (brede) communicatieve inhoud en betekenis. Hoe 'compacter' een woord(begrip) hoe groter de kans dat er meer semantische 'rek' op zit, d.w.z. dat dit woord(begrip) door verschillende (niet tot één specifieke groep behorende) gebruikers van éénzelfde taal (= communicatie systeem) op verschillende manieren, anders, niet naar de bedoelde betekenis en dus ook 'verkeerd' kan worden verstaan, begrepen. Daarom, denk ik, zou het maatschappelijk nuttig zijn dat we (opnieuw) guller, uitgebreider gaan zoeken in en putten uit de rijke schatkamer van onze (Nederlandse) woordenschat én grammatica (= opbouw van en varaties in betekenis creërende 'zinnen'). Dit vergt zeker wat meer inspanning en vooral 'tijd' maar het loont mijns inziens de moeite. Bovendien kunnen we aldus  niet enkel in het concept 'tijd' een andere (meer humanitaire?) waarde leren ontdekken maar ons ook creatief (artistiek?) ontplooien en uitleven. We mogen dus geen 'vrees' en nog minder een afkeer hebben om in onze (Nederlandse) taal communcatie wat méér of andere, alternatieve (Nederlandse !) woorden (onder meer synoniemen) te bezigen of om onze bedoelingen duidelijker, preciezer of zelfs 'mooier' te maken door omschrijvende (korte) zinnetjes te creëren, ook al wordt het dan allemaal iets 'langer' en zelfs wat 'zwaarder'.
Deze 'voorafgaande bedenkingen' heb ik hier willen naar voor brengen, juist omdat ik bij de omzetting in de (mij dierbare) Spaanse taal van de titel van bovenvernoemd debat over de maatschappelijke functies van 'kunst, ergens aanvoelde dat de vlag van het 'compacte' Nederlandse woordje 'menselijk(er)' niet de juiste lading kan dekken van wat er (meer dan waarschijnlijk toch) echt mee bedoeld wordt. Het Nederlandse woordje (adjectief) 'menselijk' staat immers - in zijn 'blote' betekenis - voor niets méér dan 'wat het wezen mens allemaal eigen is of kan zijn'. Dit kunnen dus zowel neutrale als (moreel) goede of slechte eigenschappen zijn. Ik ga ervan uit dat voornoemd debat zich toespitst op de mogelijke bijdrage van 'kunst' aan een maatschappij waarbij 'kunst' het wezen mens ten goede kan komen, die gericht is op het of op een groter menselijk welzijn. Deze iets langere taal omschrijving van wat men ter dicussie brengt geeft ons aldus minstens het voordeel van een preciezere, betere communicatie, zowel naar de deelnemers van het debat toe als op het punt van het thema van het debat en de 'voorzet' die terzake door de organisator wordt gegeven. Men zou hiervoor ook gewoon een ander Nederlands woord kunnen gebruiken, nl. het woordje 'humanitair' (= Spaans 'humanitario' wat semantisch niet hetzelfde betekent als 'humano' = 'menselijk') maar toch vind ik de iets langere omschrijving duidelijker en communicatief 'breder'. Een zelfde soort omschrijving zou overigens ook in de Spaanse taal een (weliswaar kleinere) betekenis verduidelijking en verbreding kunnen opleveren.

(vervolg: later, want ik heb, neen, ik neem 'tijd')