DE KASK MASTER 'FOTOGRAFIE' 2010 : HET FAILLIET VAN DE (ACADEMISCHE) FOTOGRAFIE ALS AUTONOOM IMPRESSIE/EXPRESSIE MEDIUM. HET 'FATA MORGANA' EFFECT IN DE 'KUNST'.

Ik vond er vorig jaar al niet veel (meer) aan maar dit jaar was het nog minder : veel zogezegde "kunst" en knutselkunstige decoratieve presentatie, dat wel, maar geen of weinig specifiek fotografische kunde en expressie. Het wordt hoog tijd dat men de aparte afdeling 'fotografie' aan het Kask gewoon opdoekt en integreert in de afdelingen 'vrije kunsten' en 'grafische kunsten' waar fotografie - als hulpmiddel - trouwens meer en meer wordt ingezet om 'kunstwerken' allerhande te creëren, te assembleren of te simuleren. Over het schijnbaar ondefinieerbaar begrip ('statement') 'kunst' ga ik het hier nu niet hebben maar laat ons - als premisse om een bestaand fenomeen te kunnen verklaren -voorlopig aannemen dat er aan de kunst academies nog 'kunst' onderwezen, ontwikkeld of gemaakt wordt. Aangezien ik van menig ben en blijf dat fotografie als medium en produkt-voorwerp op zich géén 'kunst' is of kan zijn, kan men er met des te meer reden en vuur voor pleiten om - binnen de muren van de kunstacademies - fotografie en fotografische beelden enkel aan te wenden als hulpmiddel of onderdeel in de creatie of produktie van 'kunstwerken', wat dit laatste ook moge zijn, voorstellen of betekenen. Vast staat in elk geval dat een 'kunstwerk' een reële (dit is zintuiglijk waarneembaar) scheppingsdaad moet zijn en dat het geen ander of verder 'nut' heeft dan 'kunst' te zijn. Over het 'nut' van 'kunst' is uiteraard het laatste woord nog niet gezegd, maar ik durf nu al stellen dat 'kunst' en 'kunstwerken' principieel onverenigbaar zijn met de toekenning van een markt- of geldwaarde. 'Kunst' is per definitie 'gratis' en een 'kunstwerk' houdt op 'kunst' te zijn wanneer er een markt- of geldwaarde wordt opgekleefd waardoor het getransformeerd wordt in een ordinair schijnconsumptieprodukt zonder intrinsieke waarde, met andere woorden gewoon verwordt tot waardeloze en waardenloze 'brol' die hoogstens een plaatsje waard is in de gouden gids onder de rubriek 'huis en tuin decoratie'. 'Kunst' verhandelen en verkopen komt dus ook neer op het onethisch frauduleus ruilen van waardeloze 'brol' tegen 'goed geld', in iets mildere vorm op het versjacheren van doorsnee 'brico', 'hubo', 'gamma', 'ikea'... produkten tegen exclusief excessieve design prijzen. Met alle begrip voor de 'kunstenaar' die met 'kunst' zijn brood wil verdienen, maar 'kunst' verhandelen en verkopen is en blijft charlatanesk marchanderen, un truc 'tsjoektsjoek' du marchand de tapis (volants). Het 'atelier' van de 'prima donna del arte contemporáneo', Andy Warhol, heette immers niet voor niets 'The Factory'. Over 'geld' is uiteraard ook nog niet het laatste woord gezegd maar dat behoort eerder tot het rijk en de rijkdom der filosofie en meer bepaald tot de gedachten over de schijn, de waan en de waanzin van de existentie en de zingeving van de 'moderne mens op zijn antieke wereldbol'. Er wordt trouwens heden ten dage links en rechts al eens beweerd dat 'kunst' filosofie zou zijn en dat een 'kunstwerk' een soort filosofisch 'tractaat' zou voorstellen. Ik geloof daar niets van, al was het maar omdat filosofie per definitie neerkomt op het vormen van gedachten die via en uitsluitend via een gesproken of geschreven taal uiting in (verstaanbare) stellingen, redeneringen, conclusies en boodschappen kunnen worden omgezet en gecommuniceerd. Anderzijds is er vanuit deze visie allicht des te meer reden om aan te nemen dat 'kunst' precies het tegenovergestelde zou kunnen zijn en dus de anti pool en de ontkenning van de 'gedachte'. 'Kunst' als uiting van de 'non-gedachte', een vorm van 'anti-taal' waarmee en waarin men uitdrukking geeft aan de menselijk existentiële behoefte aan bewust gecreëerde 'chaos', 'on-werkelijkheid' en 'on-zin'. Het spreekt voor zich dat het medium fotografie - vanuit zijn wezen en fundamentele functies - daar onmogelijk kan in passen of daaraan voldoen. Quod erat demonstrandum.
Mijn stellige indruk is dan ook dat de Kask eindwerken 'fotografie' 2010 over de hele lijn genomen mossel noch vis zijn. Ik zie geen of bitter weinig kundig in beeld genomen, vormelijk kunstig gecomponeerde of inhoudelijk expressief krachtig sprekende fotografische beeld opnames (= foto's = fotografie). Het enige werk dat één van de wezenlijke functies (nl. het documentair-sociaal karakter) van het medium fotografie eerlijk draagt en ondersteunt zonder enige misplaatste 'kunst pretentie' is het eindwerk van STEFANIE DE CLERCQ dat in zijn geheel een maatschappelijk zinvolle betekenis heeft, zonder evenwel in (vormelijk/compositorisch/expressief) fotografisch opzicht een uitblinker te kunnen worden genoemd. In een hallucinant wanhopige poging om het onmogelijke toch te realiseren worden de meeste van alle andere fotografisch ondermaatse en banale fotografische beelden dan maar 'opgehangen' aan een of andere (toevallig gevonden of geleende) 'filosofische gedachte' die deze knullige en onbenullige foto's tot 'kunst' zouden moeten verheffen. Men kan dat denken, zich inbeelden, geloven maar niets is uiteindelijk minder waar. Neem de (gevonden of geleende) 'filosofie' weg en er rest niets meer, behalve knullige en onbenullige foto's. Dit is zeker het geval voor het eindwerk van Elisabeth Sri Unggul Ida Mulyani die bij een antropoloog (Daniel Miller) te rade is gegaan en daar een 'filosofie' heeft gevonden en geleend om op haar compleet onbenullige foto's te plakken, in het Engels of course, om de verstaanbaarheid en de aanneemlijkheid wat groter te doen lijken, om het artistiek schijn 'gewicht' virtueel wat op te krikken. U kan van dit soort 'fata morgana effect' eens de bevestigende proef op de reële som nemen door de foto's uit het eindwerk van Elisabeth Sri Unggul Ida Mulyani eerst eens te bekijken zonder vooraf kennis te nemen van de erop geplakte 'filosofie'. U zal dan ongetwijfeld reageren in de aard van "wat een banale brok brol foto's is me dat hier!" Als U echter dezelfde banale brok brol foto's pas gaat bekijken nadat U eerst een min of meer ernstige poging gedaan hebt om te proberen kennis te nemen van de inhoud van de erop geplakte 'filosofie' dan zal U waarschijnlijk eerder reageren in de trant van "hmm, daar zal wel iets serieus 'achter' zitten, dat zou wel eens 'kunst' kunnen zijn?". Dat juist dit werk door enige eminente curatoren van het SMAK werd uitgelezen en uitverkoren om de artistiek bedoelde expositie 'COMING PEOPLE' mee te vullen en op te fleuren, zegt genoeg, vooral over de artistieke smaak van het Smak en zijn filosofisch geïnspireerde missie. Het is zo klaar als een banaal klontje dat de enige eminente SMAK curatoren uitsluitend bekoord geweest zijn door de complexiteit, de onverstaanbaarheid (voor een op secundair niveau doorsnee geschoolde) en de 'raadselachtigheid' van de filosofische gedachtengangen van deze antropoloog-filosoof en dus ook de bij de filosoof gevonden en geleende 'filosofie' 'achter' deze banale brok brol foto's als 'kunstwerk' hebben 'gezien' en geselecteerd en niet de door de Kask master fotografe gemaakte foto's uit haar eindwerk. Dit is dan het droeve maar uiterst banale lot van door 'fata morgana' getroffen kunst curatoren. Zelfs het 'thema' voor deze tentoonstelling van een selecte selectie uit de artistieke eindejaarswerken van het kruim van onze artistieke academies werd ontleend aan de filosofie van de antropoloog waarbij bovengenoemde Kask master fotografe al was gaan lenen. Om het enigszins anders te doen klinken en aldus kunstzinnig te verdoezelen dat het om een gevonden/geleend/gepikt 'gedachtengoed' gaat, werd de oorspronkelijk in het Engels gestelde term 'THE HUMILITY OF THINGS' uit het filosofisch werk van de antropoloog Daniel Miller door de filosofisch geïnspireerde SMAK curatoren filosofisch omgezet in het Franse 'L'HUMILITÉ DES CHOSES' (waarbij "Humilité" vereerd wordt met een hoofdletter terwijl de "choses" het met een kleine letter moeten stellen!) wat in het Nederduits met het filosofisch begrip NEDERIGHEID te rijmen zou moeten vallen. Allez, mensen, DE NEDERIGHEID DER DINGEN, dat is toch iets om zwaar over na te denken, ja toch? Op basis van een logische operator van de klassieke predikaten logica zou dit dan moeten impliceren dat als 'mensen' geen 'dingen' zijn, 'mensen' ook niet 'nederig' zijn : "L'INHUMILITÉ" DE L'HUMANITÉ, alors...je suis, donc je pense: L'ART CRÈVE D'ORGUEIL. Dit is meteen ook een min of meer sluitend bewijs uit het min of meer ongerijmde dat 'filosofie' misschien wel als 'kapstok' kan worden gebezigd om 'kunst' aan op te hangen maar dat 'filosofie' niet behoort tot de kern, het wezen van 'kunst' en in elk geval op zich geen 'kunstwerk' is. 'Kunst' en 'filosofie' dat is 'water' tegen 'vuur', men moet ze dan ook niet trachten bijeen te brengen of te verenigen want dan doven ze elkaar uit en blijft er niets over, behalve wat verstikkende walm en mistige rook. De verstikkende walmen en mistige rookpluimen die uit de smeulende puinhoop van het gros van de Kask 'fotografie' eindwerken 2010 opstijgen, kan U HIER 'zien'.
Volgend jaar ga ik de tentoonstelling van de eindwerken van het Kask zeker nog eens bezoeken, vooral deze van de afdelingen 'vrije kunsten' en 'grafische kunsten' waar ik ook dit jaar heel wat interessant prikkelend en creatief werk heb gezien dat met recht en reden echt scheppend werk kan worden genoemd dat een zekere graad van artisticiteit bezit en waarin ook het medium fotografie een vrij prominente rol als ondersteunend hulpmiddel of aanvullende component vervult. Het grote gros van de levenloze mossel-noch-vis eindwerken van de vooralsnog autonome afdeling 'fotografie' van het Kask mag voor mij voortaan de Ivago zak voor het gemengd afval in, voorzien van de labels 'zinloos' en 'waardeloos'. Streng maar rechtvaardig, zo ben ik en zo wil ik ook blijven, in het belang van dat soort fotografie dat met recht en reden 'autonome fotografie' kan worden genoemd in gehele overeenstemming met het wezen en de fundamentele functies en expressiemogelijkheden van dit fundamenteel niet artistiek medium.
Goede voorbeelden van 'autonome fotografie' vindt men onder meer in het foto werk van de Gentse fotograaf YANN BERTRAND en van de Antwerpse fotograaf HERMAN SELLESLAGS. Dit foto werk behoeft geen 'filosofie' als kapstok om 'iets' aan op te hangen of te kunnen voorstellen, die foto's hebben op zich zelf de kwaliteit van expressie in de vorm en/of de inhoud, ze bestaan en functioneren 'autonoom'. Het zijn betekenisdragende foto's, geen 'kunst'.